Sposoby opodatkowania przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą
W momencie zakładania działalności gospodarczej konieczne jest podjęcie decyzji o formie opodatkowania. W Polsce możliwy jest wybór spośród czterech form:
- skala podatkowa,
- jednolita liniowa stawka podatkowa
- karta podatkowa
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Wybranie jednego z rodzajów opodatkowania, nie zmusza do rozliczenia się zgodnie z nią przez cały czas prowadzenia działalności. Możliwa jest zmiana formy na początku roku podatkowego, czyli do 20 stycznia. Czym charakteryzuje się każda z form rozliczenia? O tym piszemy w dalszej części artykułu.
Skala podatkowa, czyli zasady ogóle
Jest to najczęściej wybierana forma opodatkowania w Polsce. Charakteryzuje się ona tym, że stawka podatku rośnie wraz z przekroczeniem określonego progu podatkowego. W Polsce ustalono go na 85 528 złotych. W przypadku tej opcji można rozliczać podatek wspólnie z małżonkiem a także skorzystać z szeregu ulg. Do najczęściej wykorzystywanych ulg należą prorodzinna, rehabilitacyjna, internetowa a także darowizny. Można też odliczać poniesiona w poprzednim roku stratę. Jak wygląda skala podatkowa w praktyce? Przy dochodzie do wysokości 85 528 stawka podatku to 17%. Od 17% dochodu należy jeszcze odjąć kwotę zmniejszającą podatek, w ten sposób wylicza się należny podatek. W przypadku dochodu powyżej 85 528 podatek wynosi 14 539 + 32% od kwoty powyżej 85 528. Podobnie jak w przypadku niższego progu, należy też odjąć kwotę zmniejszającą podatek. Jaka jest kwota zmniejszająca podatek?
- W przypadku, kiedy podstawa obliczenia podatku nie przekracza 8 000 zł kwota zmniejszająca podatek wynosi 1 360 zł
- W przypadku, kiedy podstawa obliczenia podatku wynosi więcej niż 8 000 zł, ale nie przekracza 13 000 zł wynosi 1360 zł zmniejszone o kwotę z następującego wzoru: 834,88 x (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) ÷ 5000 zł
- W przypadku, kiedy podstawa obliczenia podatku wynosi więcej niż 13 000, ale nie przekracza 85 528 wynosi 525,12 zk
- W przypadku, kiedy podstawa obliczenia podatku wynosi więcej niż 85 528 zł, ale nie przekracza 127 000 kwota wynosi 525,12 pomniejszone o kwotę z następującego wzoru: 525 zł 12 gr × (podstawa obliczenia podatku – 85.528 zł) ÷ 41.472 zł.
Podatek liniowy
Jest to bardzo prosta w wyliczeniu forma opodatkowania, wynosi stałe 19%, niezależnie od wysokości dochodów. Najczęściej wybierają ją osoby osiągające dochód powyżej 105 000 złotych, gdyż wtedy jest ona najbardziej opłacalna. Jednak co ważne wybierając ten sposób, nie ma możliwości wspólnego rozliczenia się z małżonkiem, nie jest dostępnych większość ulg podatkowych i nie można świadczyć usług na rzecz byłych lub obecnych pracodawców jakie wykonywało się w tym samym roku podatkowym w ramach stosunku pracy.
Karta podatkowa
Jest to prosta forma opodatkowania, gdyż nie wymaga stosowania żadnych wyliczeń przez osobę prowadzącą działalność, bo nie zależy ona od dochodu. Jest to stała kwota ustalona przez miejscowego naczelnika urzędu skarbowego i uzależniona między innymi od rodzaju prowadzonej działalności, liczby pracowników, wielkości miejscowości. W jej przypadku nie jest wymagane składanie deklaracji PIT ani prowadzenie ksiąg rachunkowych. Działalności w przypadku których możliwe jest rozliczanie się za pomocą karty podatkowej wymienione są w art. 23 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Dodatkowo, aby korzystać z karty podatkowej:
- nie można prowadzić innej pozarolniczej działalności gospodarczej,
- nie można wytwarzać wyrobów objętych akcyzą,
- nie można korzystać z usług osób zatrudnionych wyłącznie przez siebie, chyba że są to usługi specjalistyczne,
- małżonek nie może prowadzić działalności w tym samym zakresie.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Podatek wylicza się na podstawie osiągniętych przychodów a nie od dochodów, jak ma to miejsce w podatku liniowym i skali podatkowej. Stawka ryczałtu uzależniona jest rodzaju wykonywanej działalności i mieści się w przedziale od 3% do 20%. W związku z brakiem możliwości odliczenia kosztu przychodów jest to opcja atrakcyjna dla osób mających bardzo niskie koszty uzyskania przychodów. Nie jest jednak ona dostępna dla każdego. Warunkiem jest uzyskanie w roku poprzedzającym rok podatkowy przychodu w z tej działalności, wyłączanie samodzielnie w maksymalnej wysokości 1 093 350 złotych lub uzyskania takiego przychodu wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki. Z ryczałtu można też skorzystać w momencie rozpoczynania prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym określa jakie formy działalności nie mogą być opodatkowane ryczałtem.
Wybór sposobu opodatkowania zależy więc od wielu czynników, między innymi prognozowanych dochodów i rodzaju działalności.